جایگاه مریم در الهیات مسیحی تا بدان حد مهم است که شاخهای از الهیات با عنوان مریولوجی (Mariology) به وجود آمده است که منحصرا به بررسی شخصیت و جایگاه حضرت مریم میپردازد. اما شگفت آنکه در انجیلهای قانونی، مطلب چندانی را نمیتوان در مورد آن حضرت یافت. و شگفتآورتر آنکه حتی در کتابهای آباء کلیسا نیز تنها اشاراتی کوتاه در مورد آن حضرت وجود دارد. بنابراین ما صرف نظر از انجیلها، در منابع پذیرفتهشدهی مسیحی مطلبی در مورد مریم نداریم. البته در منابع اپوکریفایی مطالب قابل توجهی را در مورد زندگی حضرت مریم میتوان یافت که به آنها خواهیم پرداخت.
نام مریم
مریم نامی یونانی است که معادل عبری آن کلمهی Miriam به معنی “یاغی” و “تندخو” میباشد.
والدین، تاریخ و محل ولادت
در عهد
جدید، نام پدر و مادر حضرت مریم ذکر نشده است. اما در متون اپوکریفایی از جمله
“انجیل مقدماتی یعقوب” و نیز “انجیل شبیه متی” نام پدر وی یواقیم و نام مادرش
“حنـّه” دانسته شده است.
تاریخ تولد آن حضرت را در حدود سال ۲۰ قبل از میلاد و زمان وفات ایشان در حدود سال ۳۵ میلادی تخمین میزنند. در مورد محل تولد مریم، منبع معتبری در دست نیست. همچنین هیچ گزارشی از محل و چگونگی وفات مریم، به طور عمومی مورد پذیرش کلیساها قرار نگرفته است و محل دفن ایشان نیز نامشخص است.
حضرت مریم در عهد جدید
حضرت مریم در کتاب مقدس، حضوری بسیار
کمرنگ دارد. مطالب مربوط به مریم در عهد جدید را در دو بخش میتوان مورد بررسی
قرار داد. بخش اول، مطالب مربوط به بارداری و طفولیت حضرت مسیح است. بخش دوم،
مربوط به دوران رسالت حضرت مسیح و عهد رسولان است که در تمام عهد جدید، تنها در
پنج مورد به جناب مریم، اشاره شده است.
بارداری مریم
داستان بارداری معجزهآمیز مریم تنها در دو انجیل متی و لوقا ذکر شده است. آنگونه که از گزارش انجیل متی بر میآید، حضرت مریم نامزد شخصی به نام “یوسف نجار” بوده است. یوسف که هنوز با مریم ازدواج نکرده و با وی همبستر نشده بود، متوجه بارداری مریم میشود. او که فردی پارساست تصمیم میگیرد تا بدون آنکه دیگران را از این گناه مریم خبردار سازد، وی را طلاق گوید. در این زمان است که فرشتهی الهی در خواب بر او ظاهر شده، میگوید که مریم، پاکدامن است و فرزندی که در رحم اوست از روحالقدس است. پس از این واقعه، یوسف مریم را به همسری خویش در میآورد. در این انجیل، در مورد ملاقات جبرئیل با مریم و مطلع ساختن مریم از باردار شدنش توسط روحالقدس گزارشی وجود ندارد.
در انجیل لوقا، داستان کمی متفاوت ذکر شده است. حضرت مریم، توسط جبرئیل بشارت مییابد:
«و اینکه حامله شده، پسری خواهی زایید و او را عیسی خواهی نامید». در این انجیل چیزی در مورد واکنش یوسف به باردارشدن مریم نیامده و مطلبی نیز در مورد اینکه مریم، یوسف را از این واقعه خبردار ساخته باشد، نیامده است؛ گویا که یوسف از واقعیت امر بی خبر بوده و عیسی را فرزند خود میدانسته است.
عکسالعمل یهودیان نسبت به باردار شدن مریم
در انجیلها هیچ سخنی در مورد عکس العمل یهودیان نسبت به باردار شدن مریم نیامده است زیرا چنانکه اشاره گردید، یوسف چیزی در مورد اینکه فرزند مریم از او نیست، به مردم نگفت و تنها خود او بود که (طبق گزارش متی) از طریق فرشتهی الهی از واقعیت امر، خبردار گردید.
منبع: بانک اطلاعات تخصصی مسیحیت