زن در اسلام و مسیحیت

زمینه ها و عوامل پیدایش فمینیسم:

با وجود آنکه زنان بخش مهمی از جامعه انسانی را تشکیل می دهند و سهم بسیار مهمی در پیشبرد جامعه بشری دارند. اما در طول تاریخ ستم بسیاری به آنان شده است و حقوق و شأن انسانی آن ها رعایت نشده است. اینان در روم باستان از همه حقوق محروم و فاقد هرگونه جایگاه و شأن و منزلتی بودند! 

حتی همچون شی مملوک ،معامله می شدند و از حقوق اقتصادی بهره ای نداشتند.چون اصلا از اطلاق عنوان انسان ،بر آنان دریغ می شد! 

در یونان باستان نیز نه تنها مخلوقی حقیر شناخته می شدند؛بلکه حداقل به عنوان انسان با آن رفتار نمی شد!زن همانند شیء در اختیار مرد بود و او مجاز بود هرگونه رفتاری را با زن انجام دهد . در آن جا زنان بی بهره از هرگونه حقوق انسانی و فعالیت های اقتصادی بودند. 

در ایران عصر هخامنشیان و اشکانیان ،وضعت بهتر از این نبود. وضعیت زنان در عربستان و در دوره جاهلیت قبل از اسلام،رقت بارتر از همه بوده است:در آن جا مردان دارای اختیارات گسترده بوده؛ولی زنان ملک پدران و شوهران تلقی شده و قابل معامله بوده اند!

یکی از بدترین سنت های رایج در جاهلیت،عمل به غیر انسانی زنده به گور کردن دختران بوده است !! 

در میان بعضی از ادیان نیز ـ به دلیل وقوع تحریف در آن ها ـ همین وضعیت ادامه داشت . به عقیده قوم یهود: طبیعت آن جا که از آفریدن مرد ناتوان است زن را می آفریند! زنان و بندگان از رو طبیعت ،محکوم به اسارت هستند و به هیچ وجه سزاوار شرکت در کارهای عمومی نیستند.«یهوه» در آخرین بند از فرمان های دهگانه اش به موسی ،زنان را در ردیف چهار پایان و اموال غیر منقول ذکر کرد. یهودیان زن را مایه مصیبت و بدبختی می دانستند. یهودیان قدیم، به هنگام تولد دختر ،شمع روشن نمی کردند. مادری که دختر می زایید ،بایستی دوباره غسل می کرد؛اما پسر که به عهد خود با «یهود» می بالید ،همیشه در نماز خود تکرار می کرد:

«خدایا !تو را سپاسگذارم که مرا کافر و زن نیافریدی». 

این وضعیت اسف بار ،در اروپا ـ حتی در قرون وسطی ـ نیز باقی مانده است . بلکه پیش تر از «ویل دورانت»نقل کردیم که در اروپا تا آستانه قرن بیستم ،زنان از حقوق ناچیزی برخوردار بودند.

در واقع ظهور « فمینیسم» بازتاب ستمگری دولت ها و ملت های مدعی تمدن غربی و اوج مظلومیت زن ،در این کشورها بوده است .زنان اروپایی،تا سده های پیشین نه از حق آزادی برخوردار بودند و نه از حق مالکیت،حق اشتغال،حق مشارکت سیاسی در اجتماع و حق رای و انتخاب کردن و انتخاب شدن!از آن جا که پدیده های اجتماعی به خصوص مسائل حقوقی در طی روند شکل می گیرد فهم دقیق و شایسته آن ها در گرو دانستن ریشه های تاریخی آنها است. زیرا این پدیده ها بازتاب همان ریشه ها و روند تاریخی هستند از این رو برای اثبات ادعای فوق به بعضی از شواهد تاریخی اشاره می شود.

1.در لایحه ای که از سوی مجلس شورای ملی در «انقلاب کبیر فرانسه»(به عنوان لایحه حقوق بشر در سال 1789) تصویب گردید ،مسئله برابری و حقوق انسانی ،فقط برای مردان مطرح شده بود.حتی با برابری قانونی و حضور زن در مجلس به شدت برخورد می شد.این اعلامیه به نام «حقوق مردان»با مخالفت زنان انقلابی فرانسه روبرو شد.خانم«اولیمپ دگونگ»(از رهبرا انقلاب پاریس) و هم رزمایش پس از انتشار اعلامیه جدیدی به عنوان «حقوق زنان» و اعتراض به «اعلامیه حقوق بشری که حق را مختص مردان می دانست » و به جرم ضد انقلابی بودن ،سرشان را زیر تیغ گیوتین از دست دادند. نمایندگان مجلس فعالیت زنان رادر خارج از خانواده برای نظم عمومی خطرناک شمرده و در نتیجه زنان را از انجام کار در خارج از خانه و میان مردان باز می داشتند. همین برخورد یک جانبه با حقوق مردان نیز در اعلامیه استقلال آمریکا مقارن با اعلامیه حقوق بشر فرانسه رخ داد و از حقوق زنان سخنی به میان نیامد.

از این رو در آغاز جنبش فمینیستی در واقع نوعی اعتراض به مرد سالاری آشکار حاکم در غرب بود.

2. ارز سال 1860 به بعد ،اصلی ترین خواسته فمینیست های انگلیسی و آمریکایی ،و کسب حق رای بود؛زیرا متقاعد شده بودند تنها راه دستیابی به فرصت های برابر در درجه اول ،کسب رای است ؛از این رو در سال 1891جنبش سوسیال دموکراسی آلمان؛خواستار حق رای زنان آلمان شد و در اواخر همین قرن ،مبارزات زنان شکل بین المللی گرفت. جنبش بین المللی سوسیالیستی زنان در سال 1907 در اشتوتگارت و پس از آن در سال 1915خواستار اعطای حق رای به زنان گردید. قبل از آن ها نیوزلند در 1893نروژدر 1913 و پس از آن انگلستان در1918 و ایالت متحده آمریکا در 1920، این حق برای زنان به رسمیت شناختند.

موفقیت زنان در کسب حق رای ؛در بعضی از کشورها از قبیل نیوزلند وبرخی از ایالت استرالیا و آمریکا ،فنلاند و نروژدر قبل از جنگ جهانی اول، فمینیست های دیگر نقاط جهان را در مبارزه خود مصمم تر کرد.