زن در اسلام و مسیحیت

دانشمندان، تاریخ حجاب و پوشش زن را به دوران ما قبل تاریخ و عصر حجر نسبت می‏دهند. کتاب «زن در آینه تاریخ» پس از طرح مفصل علل و عوامل تاریخى حجاب، می‏نویسد: با توجه به علل ذکر شده و بررسى آثار و نقوش به دست آمده، پیدایش حجاب به دوران پیش از مذاهب مربوط می‏شود؛ و به این دلایل، عقیده عده‏اى که می‏گویند  “مذهب” موجد حجاب می‏باشد، صحت ندارد، ولى باید پذیرفت که در دگرگونى و تکمیل آن بسیار موءثر بوده است. (البته اگر منظور نویسنده این است که حجاب یک امر فطرى است و بر اثر یک رسم اکتسابى به وجود نیامده، ما هم قبول داریم، ولى نمی‏توان پذیرفت دین موجد حجاب نبوده است؛ زیرا اولاً دوران پیش از مذاهب، پیش فرض باطلى است. چون بنا بر آموزه‏هاى دینى، اولین انسان خود پیامبر و داراى مذهب بوده است، ثانیاً اگر حجاب را جزئى از تعلیمات مذهب بدانیم، به فطرى بودن آن نقصى وارد نکرده‏ایم، زیرا تعالیم دین با فطرت انسان هماهنگى کامل دارد، چنانچه آیه 30 سوره روم بدان اشاره دارد. )

از برخی متون استفاده می شود اصل حجاب میان اقوام و ملل مختلف مطرح بوده و سابقه طولانی دارد، گرچه نحوه بهره‏گیری از حجاب، حدود و احکام آن بر حسب سنت و آداب جوامع متفاوت بوده است.

بنابر گواهی متون تاریخی، در اکثر قریب به اتفاق ملت ها و آیین های جهان، حجاب در بین زنان معمول بوده است؛ هر چند در طول تاریخ، فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه حاکمان، تشدید یا تخفیف یافته، ولی هیچگاه بطور کامل از بین نرفته است. مورخان به ندرت از اقوام بدوی که زنانشان دارای پوشش مناسب نبوده ویا به صورت برهنه در اجتماع ظاهر می­شدند، یاد می­کنند.

 دایره المعارف لاروس درباره پوشش زنان یونان باستان می­گوید: زنان یونانی در دوره­های گذشته، صورت و اندامشان را تا روی پا می­پوشاندند. این پوشش که شفاف و بسیار زیبا بود، در جزایر کورس و اِمِرجوس و دیگر جزایر ساخته می­شد. زنان فنیقی نیز دارای پوششی قرمز بودند. سخن درباره حجاب، در لابلای کلمات قدیمی­ترین مؤلفین یونانی نیز به چشم می خورد؛ حتی «بنیلوب» (همسر پادشاه «عولیس» فرمانروای ایتاک) نیز با حجاب بوده است. زنان شهر «ثیب» دارای حجاب خاصی بوده­اند، بدین صورت که حتی صورتشان را نیز با پارچه می­پوشاندند. این پارچه دارای دو منفذ بود که جلوی چشمان قرار می­گرفت تا بتوانند ببینند. در «اسپارته» دختران تا موقع ازدواج آزاد بودند، ولی بعد از ازدواج خود را از چشم مردان می­پوشاندند. نقش­هایی که بر جای مانده، حکایت می­کند که زنان سر را می­پوشانده، ولی صورت هایشان باز بوده است، و وقتی به بازار می­رفتند، بر آنان واجب بوده است که صورت هایشان را بپوشانند؛ خواه باکره و خواه دارای همسر باشند. حجاب در بین زنان سیبری و ساکنان آسیای صغیر و زنان شهر ماد (و فارس و عرب) نیز وجود داشته است. زنان رومانی از حجاب شدیدتری برخوردار بوده­اند، به طوری که وقتی از خانه خارج می­شدند، با چادری بلند تمام بدن را تا روی پاها می­پوشاندند و چیزی از برآمدگی های بدن مشخص نمی­شد7.

یکی از تاریخ نویسان غربی نیز شواهد زیادی دال بر وجود حجاب در بین زنان یونان و روم باستان آورده است. او درباره «الهه عفت» که یکی از خدایان یونان باستان است، می­گوید: «آرتمیس»، الهه عفت است و عالی­ترین نمونه برای دختران جوان به شمار می­آید. دارای بدنی نیرومند و ورزیده و چابک و به زیور عفت و تقوا آراسته است.»8
همچنین درباره مردم یکی از قبائلی که نهصد سال قبل از میلاد زندگی می­کرده­اند، آمده است: «بالاتر از ارمینان و در کنار دریای سیاه، «سکاها» بیابانگردی می­کردند. آنها مردم وحشی و درشت اندام قبائل جنگی نیمه مغول و نیمه اروپایی بسیار نیرومندی بودند که در ارابه به سرمی­بردند و زنان خود را سخت در پرده نگاه می داشتند.»9

این مورخ در جای دیگر می­گوید: «زنان فقط در صورتی می­توانند خویشان و دوستان خود را ملاقات کنند و در جشن­های مذهبی و تماشاخانه ها حضور یابند که کاملاً در حجاب باشند» 10

7-   به نقل از دایرة المعارف القرن العشرین، 1923

8-   ویل دورانت، تاریخ تمدن، ص 520.

9-   همان، ص 336

10-   همان، ص 340